Alles over de wet DBA, de wet VBAR en Schijnzelfstandigheid

Hoe zit het nou met de wet DBA?

Heel eerlijk? Niemand weet nog wat er nou precies gaat gebeuren na 1 januari 2025. De overheid heeft hier, op het moment van het schrijven van deze blog, nog niets over besloten. Maar toch willen we je graag informeren over de dingen die we op dit moment wel weten, hoe wij naar dingen kijken én willen we je wat praktische handvatten geven om je voor te bereiden op het moment dat de wet DBA echt gehandhaafd gaat worden.

Wat is de wet DBA?

De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) moet ervoor zorgen dat er meer duidelijkheid komt over de arbeidsrelatie. Hierin is vastgelegd wanneer sprake is van ondernemerschap en wanneer van werken in loondienst of uitzendwerk. Ook zijn de werkgever en de werknemer – meer dan voorheen - samen verantwoordelijk voor de afspraken over hun arbeidsrelatie en voor het op de juiste manier vastleggen van deze afspraken.

In deze wet zijn criteria vastgelegd die helpen bepalen of iemand inderdaad als zelfstandige werkt, of eigenlijk gezien moet worden als werknemer. Het belangrijkste doel van deze wet is helder te hebben of er sprake is van loondienst of van schijnzelfstandigheid én het voorkomen van schijnzelfstandigheid.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Stel: jij wordt als zelfstandige ingehuurd. Dan betaalt je opdrachtgever geen loonbelasting en jij hebt als zzp’er belastingvoordelen. Maar als nou blijkt dat je eigenlijk in loondienst bent, dan werk je in schijnzelfstandigheid. Dat wil de overheid tegengaan en vanaf januari 2025 kan schijnzelfstandigheid jou en je opdrachtgever veel geld kosten.

Schijnzelfstandigheid betekent niets meer of minder dan dat iemand (de opdrachtgever/werkgever en/of de werkende) zegt dat hij of zij als zelfstandige werkt, terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband. De overheid heeft bepaald dat schijnzelfstandigheid moet worden voorkomen, omdat dit vooral in het nadeel van de werknemer is.

Door zzp-contracten aan te bieden, terwijl mensen eigenlijk een arbeidsrelatie van werkgever-weknemer hebben, gaat de opdrachtgever (oftewel de werkgever) de verplichtingen die hij heeft naar de werkende, uit de weg.

Ziet de belastingdienst mij als zzp’er?

Het doel van de wet DBA is: duidelijkere regels, waarmee wordt bepaald wie werkt echt als zelfstandige ondernemer en wie werkzaamheden zou kunnen uitvoeren als werknemer in loondienst.

Om zeker te weten of je door de belastingdienst wordt gezien als zzp’er of als werknemer, is het goed om onderstaande punten na te lopen voor jouw situatie.

Wanneer ben je volgens de belastingdienst een zzp’er?

1. Je draagt commercieel risico. Zo moet je bijvoorbeeld zelf de schade dragen als je het werk niet goed uitvoert.
2. Je doet eigen investeringen voor je werk. Denk bijvoorbeeld aan materialen en apparaten die je aanschaft om je werk te kunnen doen.
3. De vergoeding die je krijgt voor je werk ligt duidelijk hoger dan wat werknemers in de sector doorgaans verdienen.
4. Je doet opdrachten van kortere duur of van een beperkt aantal uren per week.
5. Het staat je vrij om je te laten vervangen en dat doe je in de praktijk ook.
6. Je bepaalt zelf hoe het werk wordt uitgevoerd, niet je opdrachtgever.
7. Je wordt op factuurbasis betaald, per uur of per opdracht. Als je per uur betaald krijgt, word je alleen betaald voor de uren die je echt hebt gewerkt. En ben je ziek? Dan krijg je niets.
8. Jij en je opdrachtgever hebben een resultaatverplichting afgesproken, wat wil zeggen dat er verwacht wordt dat je op een bepaald moment een concreet resultaat bereikt en dat je daarop kunt worden aangesproken.
9. Je gedraagt je naar de buitenwereld toe als ondernemer. Zo heb je bijvoorbeeld een eigen website en bied je je diensten ook aan anderen aan.
10. Je hebt steeds verschillende opdrachten van uiteenlopende opdrachtgevers.

Helder? Mooi. Laten we meteen kijken wanneer je wordt gezien als werknemer, die in loondienst is.

Wanneer ben je volgens de belastingdienst in loondienst?

1. Je loopt weinig commercieel risico bij je werk. Zo draagt je opdrachtgever de kosten als het werk niet goed wordt uitgevoerd.
2. Voor je werk doe je weinig of geen investeringen. Dat is ook niet nodig, omdat je opdrachtgever materialen of apparaten aan je beschikbaar stelt.
3. De vergoeding die je krijgt is niet veel hoger dan het salaris dat werknemers ontvangen voor vergelijkbaar werk.
4. Je doet je werk voor langere tijd.
5. Je doet zelf het werk en je mag je niet zonder toestemming van je opdrachtgever laten vervangen door iemand anders.
6. Je opdrachtgever kan je werktijden bepalen en/of bepalen hoe je je werk moet doen.
7. Je salaris of vergoeding wordt van tevoren per uur/per maand vastgesteld en je krijgt steeds op een vast moment betaald.
8. Je hebt een inspanningsverplichting. Dat wil zeggen dat je niet direct wordt afgerekend op een behaald resultaat, maar dat van je verwacht wordt dat je zo goed mogelijk functioneert.
9. Je werkzaamheden worden ook gedaan door werknemers bij je de organisatie.
10. Je hebt taken die structureel onderdeel zijn van de organisatie. Bijvoorbeeld als architect bij een architectenbureau of als software ontwikkelaar bij een ICT-organisatie

Wil je zelf bij de belastingdienst checken of je wordt gezien als zelfstandige of als medewerker in loondienst? Doe de OndernemersCheck.

Waarom is de wet DBA belangrijk?

De wet DBA moet er dus voor zorgen dat de arbeidsrelatie duidelijk en eerlijk wordt vastgelegd, zodat je als werkende de juiste bescherming krijgt als je in loondienst werkt. Een goede kwalificatie is dus ook belangrijk voor het stelsel van sociale zekerheid.

De wet moet er namelijk ook voor zorgen dat beter kan worden bepaald welke belasting opdrachtgevers en werkenden moeten afdragen. Hij is dus niet alleen belangrijk voor jou als werknemer of zzp’er, maar ook voor de belastingdienst. Als er namelijk veel mensen in schijnzelfstandigheid werken, betekent dit dat er minder belastingen binnenkomen waarmee de overheid juist belangrijke voorzieningen, zoals de gezondheidszorg, financiert.

Schijnconstructies en de bescherming van werkenden

Werk je in loondienst? Dan betaalt je werkgever jouw loonbelasting en de premies voor verschillende verzekeringen. Werkgevers kunnen daar soms onderuit komen door schijnconstructies op te stellen, door te doen alsof iemand als zzp’er wordt ingehuurd, terwijl die persoon eigenlijk in loondienst werkt. Daarmee zorgen werkgevers dat ze veel minder premies en belastingen hoeven te betalen. Het gevolg daarvan voor jou als werkende is dat je veel minder bescherming hebt als je wordt ontslagen of ziek wordt.

Werknemers in loondienst hebben bijvoorbeeld automatisch recht op ziekteverlof en een werkloosheidsuitkering. Als zzp’er ben je hier juist zelf verantwoordelijk voor en moet je bijvoorbeeld ook zelf zorgen dat je je eigen verzekeringen op orde hebt.

Handhaving op schijnconstructies

De Belastingdienst is verantwoordelijk is voor het in goede banen leiden van de kwalificatie van arbeidsrelaties en voor het versturen van de juiste loonheffingen. Op dit moment wordt nog niet streng opgetreden tegen de eerder genoemde schijnzelfstandigheid (er wordt nog geen naheffing of boete opgelegd), maar dat verandert dus vanaf 1 januari 2025. Vanaf dat moment wordt er strenger opgetreden en kan de belastingdienst wél boetes of naheffingen gaan opleggen bij schijnzelfstandigheid.

Een stapje verder

Met de Wet DBA zijn we nog niet klaar met alle veranderingen op dit gebied. Er ligt inmiddels ook een wetsvoorstel voor de Wet VBAR klaar. Maar wat houdt die wet dan in?

Wat is de wet VBAR?

De Wet VBAR (verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden) gaat over het verder verduidelijken van arbeidsrelaties. Deze wet is nog niet ingevoerd, maar wordt waarschijnlijk de opvolger van de Wet DBA. Het doel van beide wetten is vooral dat ze een oplossing bieden voor mensen die als ondernemer werken, maar eigenlijk in loondienst zijn en voor hen die niet als ondernemer willen werken, maar door hun werkgever/opdrachtgever worden gedwongen om dat toch te doen

De Wet VBAR wordt nog een stuk concreter dan de Wet DBA. In de Wet VBAR wordt waarschijnlijk een concrete tariefgrens vastgelegd. Daarmee wordt het onderscheid tussen werknemers en zzp’ers gemaakt. Werk je voor een tarief onder 32,24 euro per uur? Dan val je straks onder de ondergrens en word je gezien als werknemer. En dat zou betekenen dat je, met het ingaan van deze wet, eenvoudiger rechten als werknemer kunt opeisen.

Waarom is de Wet VBAR belangrijk?

Om redenen die we hierboven ook benoemden, is het belangrijk dat er een duidelijkere scheiding komen tussen het werken als zzp’er en het werken in dienstverband. Er zijn namelijk zzp’ers en opdrachtgevers die misbruik maken van de onduidelijke scheiding. Een bekend voorbeeld is het werken als bezorger, maar ook in bijvoorbeeld de zorg komt dit regelmatig voor. Ook de Wet VBAR moet mensen die echt als zzp’er werken beter beschermen en tegelijkertijd schijnzelfstandigheid tegengaan.

Wat betekent dit nou allemaal voor mij?

Zoals gezegd, niemand weet nog hoe er gehandhaafd gaat worden en wat de spelregels exact gaan zijn na 1 januari 2025. Dus ook wij niet. Maar je hebt hoe dan ook 3 in ieder geval opties voor hoe je wil werken:

1. Je werkt al als zzp’er - via Joinuz of (nog) niet - en dat wil je eigenlijk gewoon lekker blijven doen. Maar weet je nog niet precies wat daarbij komt kijken? Laat het ons vooral weten en gaan er samen voor zorgen dat alles goed – en volgens de wet DBA – geregeld is, voor jou en voor je opdrachtgever.
2. Je kunt ook overwegen om te stoppen als zelfstandige en in loondienst te gaan werken. Dat kan ook een heel goede optie zijn. Joinuz heeft al veel mensen in loondienst, die een vast contract bij ons hebben, maar toch afwisselende opdrachten doen bij verschillende opdrachtgevers. Je geeft dan een stukje onafhankelijkheid en ondernemerschap op, maar daar krijg je veel meer zekerheid, betaalde vakantiedagen, verzekering, pensioen etc. voor terug. Misschien is dat ook een optie voor jou.
3. Je zou ook kunnen kijken of je het niet gewoon allebei wil doen; een parttime dienstverband en parttime als zzp’er (blijven) werken. Die combinatie komt vaker voor. Natuurlijk gaan we graag samen met je kijken of dit de juiste constructie voor je is.

Heb je nog vragen?

Natuurlijk hopen we dat je met bovenstaande geholpen bent en dat de dingen een stukje helderder zijn geworden. Heb je nog vragen, bijvoorbeeld of je nu wel of niet als zzp’er moet gaan of blijven werken, of wil je weten hoe je aan de regels van de wet DBA kunt voldoen? Bel of mail ons gewoon en dan geven wij je graag advies. Helemaal gratis en voor niets en vrijblijvend. Of je nu wel of niet eerder een opdracht hebt gedaan via ons. Beloofd.

Tot slot

Of de Wet VBAR er ook echt komt, is nog niet zeker. Wel is duidelijk dat als deze wordt ingevoerd, dat niet vóór 1 januari 2026 zal zijn. Zodra er nieuwe ontwikkelingen zijn, houden we je daarvan graag weer op de hoogte!